گوجه فرنگی با نام علمی (Solanum lycopersicum) یکی از محصولات پرکاربرد در صنایع غذایی که سالیانه در تناژ بالا تولید می شود و به عنوان یکی از محصولات مطرح شناخته می شود.از جمله مشکلات پرورش بوته گوجه فرنگی بیماری های فیزیولوژیکی می باشد که سالیانه باعث تحمیل خسارت های بسیار سنگینی نسبت به محصول تولید شده خواهد شد.

این در صورتی است که بیماری های فیزیولوژیک دسته ای از بیماری هایی می باشد که به دلیل نوسانات موجود در شرایط محیطی و عوامل غیر زنده به وجود آمده و به راحتی با صرف هزینه بسیار کم می توان از بروز این بیماری ها و خسارت های ناشی ازآن ها جلوگیری نمود.

در این مقاله به بررسی بیماری های فیزیولوژیکی بوته گوجه فرنگی و ارائه راه حل هایی برای رای کنترل این بیماری ها پرداخته خواهد شد. به طور کلی هفت بیماری فیزیولوژیک مهم بیماری بوته گوجه فرنگی عبارت است از: 1) ترک های رشدی (Growth Cracks): نوعی بیماری فیزیولوژیکی که باعث از بین رفتن پوست میوه و فعالیت پاتوژن ها بر روی قسمت آسیب دیده می شود.

به طور کلی هشت عامل مهم ایجاد کننده بیماری های فیزیولوژیکی گوجه فرنگی عبارت است از

1.  ترک های رشدی (Growth Cracks): نوعی بیماری فیزیولوژیکی که باعث از بین رفتن پوست میوه و فعالیت پاتوژن ها بر روی قسمت آسیب دیده می شود.

نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از

• بروز آن در هنگام رسیدن میوه

• ایجاد ترک های دایره مانند بر روی قسمت انتهایی میوه

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از

• نوسانات رطوبتی

• بارش باران بعد از هوای خشک

• تنظیم نبودن دور آبیاری

• استفاده بیش از حد از کودهای حاوی ازت

• کمبود عنصر پتاسیم

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی

• وجود تراکم بالا ی شاخ و برگ در حفاظت از میوه

• انتخاب رقم های مناسب

• مدیریت تغذیه

• رعایت تناسب و تعادل در هرس گیاه

2. آفتاب سوختگی (Sunscald): بیماری فیزیولوژیکی که باعث عدم رنگ گرفتن قسمت هایی از پوست و بافت میوه گوجه فرنگی می ‌شود و از کیفیت محصول کیفیت ظاهری محصول به شدت می کاهد.

نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• ظهور علایم اولیه بر روی میوه های نارس گوجه فرنگی

• ایجاد لکه های رنگ با رنگ های سفید و برنز بر روی میوه

• تغییر رنگ در قسمت های آسیب دیده

• ایجاد فرورفتگی در قسمت های آسیب دیده

• تشکیل حالی زرد رنگ به دور قسمت آسیب دیده

• آلوده شدن قسمت های آسیب دیده توسط قارچ و باکتری

• از بین رفتن برگ های پایینی بوته

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• عدم تعادل در میزان نور دریافتی توسط گیاه

• عدم استفاده مناسب از سایبان

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• متعادل سازی هرس

• ایجاد حرارت مناسب در گیاه

• حفظ برگ های گیاه برای جلوگیری از سوختگی میوه ها

• استفاده از رقم های پر تراکم از نظر برگ برای سایه اندازی بهتر

• تغذیه و آبیاری مناسب

3. پوسیدگی گلگاه (Blossom end root): از جمله بیماری هایی فیزیولوژیکی که باعث از بین رفتن قسمتی از میوه می شود به صورتی که میوه تولید شده قابلیت مصرف ندارد.

نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• وجود لکه های سوخته بر روی قسمت گلگاه

• فعالیت قارچ ها بر روی قسمت سوختگی و ایجاد رنگ خاکستری رنگ بر روی آن

• خشکی و چروکیدگی در قسمت آسیب دیده

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• عدم تنظیم دور آبیاری و میزان رطوبت در محل کشت

• تنظیم نبودن رطوبت به دنبال آن عدم انتقال عنصر کلسیم

• مصرف بیش از حد کودهای ازته و به‌دنبال آن اختلال در انتقال درست کلسیم

• تجدید بیماری در اثر از بین رفتن ریشه گیاه

• تجدید بیماری در اثر شور بودن و خشک شدن خاک

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• استفاده از مالچ و خاک پوش مناسب برای کنترل رطوبت گیاه

• استفاده از کودهای کلسیم دار در چندین نوبت برای تغذیه گیاه

• عدم استفاده بیش از حد از کود های ازته

• ایجاد تهویه مناسب برای ریشه گیاه

4. زخم های زیپ مانند : از جمله بیماری های فیزیکی که به شدت از کیفیت ظاهری میوه می کاهد
   نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• بروز خطای باریک به صورت زیپ مانند بر روی میوه

• زخم های کوچک در اطراف زخم زیپ مانند

• ایجاد سوراخ هایی در کنار زخم های زیپ مانند

   

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• چسبندگی بساک به میوه و شکل نگرفتن کامل میوه

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• استفاده از ارقام مقاوم به این بیماری

5. پیچیدگی برگ گیاه (Leaf Roll): نوعی بیماری که باعث کاهش سطح فتوسنتز و به دنبال آن از میزان محصول گیاه می کاهد.
   نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• پیچش غیر طبیعی برگ ها

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• نوسانات دمایی

• هوای سرد

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• تنظیم دمای گلخانه

6. پفکی شدن یا پف کردن میوه (Puffiness): نامتعارف شدن شکل ظاهری میوه که به شدت از میزان بازار پسندی میوه خواهد کاست.

نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• پف کردن و ایجاد زوایا در شکل ظاهری میوه

• ایجاد بافت پوک و کم تراکم در میوه

• عدم شکل گیری کامل ژلاتین درون بافت میوه

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• گرد افشانی نامناسب

• افت ناگهانی دما در حین گرده افشانی

• مصرف بیش از حد کود های ازت

• کمبود عنصر پتاسیم

• نوسانات دمایی در حین تشکیل میوه

   

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• تغذیه مناسب

• کنترل دما

7. رسیدن لکه دار (Blotchy Ripeining): ایجاد رگه های لکه مانند زرد رنگ بر روی گیاه که باعث کاهش کیفیت ظاهری میوه می شود.

نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• عدم رسیدگی کامل میوه

• ایجاد لکه های زرد و سفید رنگ بر روی میوه

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• نوسانات دمایی و هوای سرد در حین رشد میوه

• نوسانات رطوبتی

• کمبود عناصر بر و پتاسیم

• مصرف بیش از حد کودهای نیتروژن دار

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• کنترل دما

• کنترل رطوبت

• تنظیم تغذیه

8. بیماری صورت گربه ای (Catfacing): نوعی بیماری فیزیولوژیکی که باعث بروز ناهنجاری در شکل ظاهری میوه شده به شدت از کیفیت ظا هری میوه می کاهد.

نشانه های این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• فرورفتگی دندان دار بر روی گلگاه

• ایجاد بدشکلی و ناهنجاری در شکل میوه

• عدم وجود تقارن در شکل میوه

عوامل ایجاد کننده این بیماری فیزیولوژیکی عبارت است از:

• وجود هوای ابری در هنگام گلدهی

• گرده افشانی نامناسب

• دمای کمتر از ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد

• نوسانات رطوبتی

• هرس نامناسب

• نیتروژن زیاد

• استفاده از علف کش های خطرناک

ارائه راه حل های پیشگیری کننده از این بیماری فیزیولوژیکی:

• تنظیم حرارت گلخانه

• تنظیم تغذیه

• خودداری از استفاده از علف کش هنگام دوره شکل گیری میوه